Rak podstawnokomórkowy (BCC - basal cell carcinoma) to najczęstszy nowotwór złośliwy występujący wśród osób o jasnym fenotypie skóry, który stanowi 80% raków skóry. Wywodzi się z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka. Rozwija się przede wszystkim na odkrytych częściach ciała tj. głowie i szyi, które są najbardziej narażone na oddziaływanie promieni UV, ale może również występować na tułowiu, kończynach czy genitaliach. [1]

Obraz kliniczny raka podstawnokomórkowego, tak samo jak w przypadku raka kolczystokomórkowego, jest zróżnicowany i zależy od umiejscowienia. Typowy wygląd BCC to blaszka, grudka lub guzek różowej barwy z uniesionym, perełkowatym wałem lub opalizującą, przezroczystą powierzchnią w przypadku guzka. Z czasem powierzchnia raka pokrywa się drobnymi nadżerkami, strupami lub ulega owrzodzeniu.

BCC zazwyczaj charakteryzuje się powolnym wzrostem, miejscową złośliwością i niewielkim ryzykiem przerzutów (ok. 0,0028–0,5%). Nieleczone i zaniedbane zmiany mogą naciekać na sąsiadujące elementy kostne, chrzęstne, naczyniowe, nerwowe albo gałkę oczną. Zdarzają się także przypadki cechujące się agresywnym przebiegiem, głębokim naciekaniem na sąsiednie struktury, dającym wznowy i przerzuty do narządów odległych, najczęściej do węzłów chłonnych, płuc, kości i wątroby. [2]

Istnieje ponad 26 różnych podtypów BCC, ale do najbardziej powszechnych, kliniczno-patologicznych typów należą: guzkowaty, mikroguzkowy, powierzchowny, morfokształtny, naciekowy i włókniak nabłonkowy. [3]

Zachorowalność na rak podstawnokomórkowego rośnie wraz z wiekiem – najwięcej przypadków notuje się w 8. dekadzie życia - co może być związane z kumulacyjną dawką promieniowania słonecznego. Raki niebarwnikowe skóry występują jednak także wśród osób młodych. Coraz większy wzrost zachorowań związany jest m.in. ze zmianą stylu życia oraz nadmiernym i nieprawidłowym opalaniem. [1]

[1] Rutkowski P, Owczarek W, Nejc D et al. Expert recommendation on diagnostic-therapeutic management in skin carcinomas. Oncol Clin, Pract. DOI: 10.5603/OCP.2021.0032. 

[2] Lesiak A., Czuwara J., Kamińska-Winciorek G., Basal cell carcinoma. Diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 107–126 DOI: https://doi.org/10.5114/dr.2019.8557

[3] McDaniel B., Badri T., Steele R.B., In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan. doi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29494046/